Sashiko - Από την τεχνική στην τέχνη!

Στα γιαπωνέζικα η λέξη Sashiko σημαίνει "μικρές μαχαιριές" και όντως οι βελονιές του κεντήματος Sashiko μοιάζουν πολύ με μικρές εγκοπές.

Μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα το Sashiko αποτελούσε τον παραδοσιακό τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες της Ιαπωνίας επιδιόρθωναν τα ρούχα των ψαράδων και των αγροτών ώστε να τα διατηρήσουν σε όσο το δυνατόν καλύτερη κατάσταση, επίσης για να τα κάνουν πιο ζεστά και πιο ανθεκτικά.

Ωστόσο, σήμερα χρησιμοποιείται για διακοσμητικούς ή/και εικαστικούς σκοπούς. 

Το πανωφόρι των γιαπωνέζων ψαράδων

 Το Sashiko, όπως ήδη έχει αναφερθεί, αποτελούσε επίσης έναν τρόπο για να ενώνονται δύο υφάσματα μαζί και να γίνεται το ύφασμα πιο ζεστό και ανθεκτικό. Μία από τις πιο γνωστές εφαρμογές του Sashiko είναι για την κατασκευή του Sashiko no donza ή Donza, ενός πανωφοριού, που φορούσαν οι γιαπωνέζοι ψαράδες. Το Donza, εκτός από ένα ανθεκτικό και ζεστό πανωφόρι, αποτελούσε και ένα σύμβολο που δήλωνε την ταυτότητα του ψαρά αλλά και την κοινωνική του θέση στη κοινότητα στην οποία ανήκε. Κατά συνέπεια, οι ψαράδες φορούσαν το πανωφόρι αυτό κατά τη διάρκεια κοινωνικών εκδηλώσεων και δημόσιων εμφανίσεων και όχι κατά τη διάρκεια του ψαρέματος. Παρόλο, που τα πανωφόρια Donza είναι συνυφασμένα με του Ιάπωνες ψαράδες εντούτοις χρησιμοποιούνταν και από τους γεωργούς.  Η συνήθεια της κατασκευής πανωφοριών sashiko no donza άρχισε να παρακμάζει το 1920s, καθώς ξεκινούσε σταδιακά η εποχή της βιομηχανοποίησης. Οι ψαράδες, άρχισαν να χρησιμοποιούν μηχανοκίνητα καΐκια και να φορούν ρούχα δυτικού τύπου, αν και μερικοί ηλικιωμένοι συνέχισαν να φορούν το παραδοσιακό πανωφόρι για πολλά χρόνια αργότερα. Ως εκ τούτου και οι γυναίκες εγκατέλειψαν το κέντημα sashiko.
Η τεχνική αναβίωσε στη σημερινή εποχή, καθώς προσέλκυσε το ενδιαφέρoν σύγχρονων εικαστικών που δουλεύουν με το ύφασμα.

Το 1825, ο γνωστός Ιάπωνας καλλιτέχνης Katsushika Hokusai (1760-1849) εξέδωσε το βιβλίο με τον τίτλο "New forms for design" το περιεχόμενο του οποίου ενέπνευσε πολλούς δημιουργούς Sashiko.

Στη κλασσική εκδοχή για τη δημιουργία ενός Sashiko χρησιμοποιείται λευκή βαμβακερή κλωστή (πχ. κλωστή που χρησιμοποιείται και στα κοφτά ασπροκεντήματα) και μπλε βαμβακερό ύφασμα. Παραδοσιακά το ύφασμα αποκτά το μπλε του χρώμα μετά τη βαφή με indigo (λουλάκι).  

Το Sashiko είναι μια τεχνική που χρησιμοποιούνταν παραδοσιακά για να ενώσει δύο υφάσματα μαζί. Για αυτόν το λόγο, στην Ιαπωνία η λέξη quilting (καπιτονέ) είναι γνωστή ως sashiko. Ως τεχνική, δουλεύεται με μικρές βελονιές τρυπώματος (running stitches) σχηματίζοντας οριζόντιες, κατακόρυφες, λοξές και καμπύλες γραμμές που μοιάζουν διακεκομμένες. 

Προστασία από τα κακά πνεύματα

Το κέντημα sashiko, όπως και πολλές άλλες μορφές κεντήματος, θεωρείται ότι έχει μαγικές ιδιότητες. Η χρήση κεντημένων μοτίβων για προστασία από τα κακά πνεύματα έχει πιθανόν τις απαρχές τις στη φυλή Ainu η οποία πιστεύει ότι τα κεντημένα μοτίβα στα μανίκια, στο λαιμό και γενικά στις άκρες των ρούχων προστατεύουν τον σώμα του ανθρώπου από τα κακά πνεύματα. 

Ωστόσο, η δοξασία ότι τα κεντημένα ρούχα προσφέρουν προστασία από τα κακά πνεύματα δεν απαντάται αποκλειστικά στη φυλή Ainu αλλά και στον Ιαπωνικό πολιτισμό. Για παράδειγμα, ένα κεντημένο ή ένθετο μοτίβο στο πίσω μέρος του παιδικού κιμονό θεωρείται ότι φέρνει καλή τύχη και προστασία στο παιδί. Ένα άλλο παράδειγμα, είναι η ζώνη που κεντούσαν 1000 γυναίκες, κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου για να προσφέρουν τύχη και προστασία στον πολεμιστή που τη φορούσε. 

Το Sashiko, κεντιόνταν από τις συζύγους και από τις γιαγιάδες, οι οποίες ετοίμαζαν τα ρούχα των συζύγων και των εγγόνων. Παρόλο, που το κέντημα αποτελούσε μια μορφή οικιακής εργασίας, εντούτοις τα επίσημα πανωφόρια ανατίθεντο σε επιδέξιες επαγγελματίες κεντήστρες. 

Ομολογουμένως εάν έχεις κάποιο σχέδιο Sashiko στη διάθεσή σου μπορείς εύκολα να το ακολουθήσεις και να φτιάξεις λιτά και πανέμορφα κεντήματα.

Μερικά χαρακτηριστικά σχέδια που βρήκαμε στο διαδίκτυο :

Πηγές: 

• Sashiko stitching, Wikipedia, ftiaxto.gr, pinterest